Người dành cả cuộc đời cho cộng đồng và phụng sự xã hội.

Nhân kỉ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách Mạng Việt Nam , PV có cuộc trao đổi với Nhà trí thức, BTV của TP. Hồ Chí Minh.

PV: Gia đình ông có đến 12 anh chị em, trong đó 8 người tham gia hoạt động cách mạng. Truyền thống yêu nước ấy hẳn đã ảnh hưởng lớn đến ông. Câu chuyện về việc vựa gạo của gia đình trở thành Trạm giao liên bí mật phục vụ kháng chiến từ năm 1936, đặc biệt là năm 1968 chắc chắn là một kỷ niệm sâu sắc, thưa ông?

Tôi sinh ra và lớn lên trong giai đoạn đất nước còn chiến tranh, nên lý tưởng yêu nước thấm nhuần vào tôi tự nhiên như hơi thở. Hành trình tham gia kháng chiến của ba mẹ và các anh chị đã thôi thúc tôi noi gương sáng ấy từ lúc nào. Ngay từ những năm học trung học, tôi đã hăng hái tham gia phong trào đấu tranh. Chính vựa gạo của gia đình tôi ở Sài Gòn khi ấy đã trở thành Trạm giao liên bí mật cho lực lượng kháng chiến thuộc Ban Binh vận Trung ương Cục miền Nam. Cung cấp tin tức mật cho Đống chí Nguyễn Tấn An (Ba Thanh) để bao cáo cho cụ Hồ Hảo Hớn, mà anh An là thư ký). Thanh niên thời ấy, những ai thương dân, yêu nước, chuộng hòa bình đều sẵn sàng dấn thân vì Tổ quốc, tôi cũng không là ngoại lệ.

PV: Ngoài vai trò giao liên, được biết ông còn tham gia nhóm “Vững niềm tin” ở trường Pétrus Ký để vận động các bạn trẻ cùng đứng lên vì độc lập dân tộc?

Đúng vậy, trong những năm tháng sôi sục ấy, tôi cùng một số bạn thân đã thành lập nhóm “Vững niềm tin” của Chi đoàn Thanh niên của trường, thuộc Thành đoàn Thành phố Sài Gòn – Chợ Lớn – Gia Định. Chúng tôi tổ chức rải truyền đơn, treo biểu ngữ, bí mật tuyên truyền khắp Sài Gòn – Chợ Lớn và vùng ven, kêu gọi thanh niên học sinh xuống đường biểu tình phản đối chế độ áp bức. Có lần tôi được Tổ chức là “Bạn của anh ruột”, khi đó hoạt động trong lòng địch, tin tưởng giao nhiệm vụ chuyển thông tin về căn cứ để chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Nhiều đêm tôi thức trắng sao chep tài liệu, rồi sáng ra lại khoác áo học trò đến lớp như bình thường. Thời tuổi trẻ sôi nổi ấy thật đẹp đẽ biết bao tôi cùng lúc vừa học tập, vừa làm thơ yêu nước, vừa kinh doanh, vừa hoạt động cách mạng. Chính những trải nghiệm “bốn trong một” đó đã rèn cho tôi bản lĩnh và lý tưởng sống lớn lao, định hình con đường phụng sự cộng đồng sau này của mình.

PV: Ngoài ra, ông còn tham gia hoạt động chính quyền địa phương nữa, đúng không thưa ông? Và, được biết hiện ông đang là Thành viên Cố vấn của một số Hội doàn Trung ương về Mặt trận Tổ quốc, Văn hóa Giáo dục… nữa phải không?

Đúng vậy, tôi từng vinh dự được nhân dân tín nhiệm bầu làm Đại biểu Hội đồng Nhân dân Quận 1, nhiệm kỳ 2004–2011. Trên diễn đàn HĐND, tôi luôn giữ vững tinh thần “lấy dân làm gốc”, gần gũi sát sao với đời sống bà con và hết lòng đóng góp tiếng nói xây dựng thành phố. Nhìn chung, những năm tháng cống hiến trong bộ máy nhà nước từ sau giải phóng cho tôi nhiều trải nghiệm quý giá. Tôi tâm niệm rằng: “Mỗi người sinh ra đều mang trong mình một sứ mệnh, và ở mỗi giai đoạn cuộc đời phải cố gắng hoàn thành sứ mệnh đó. Đi qua từng chặng đường lịch sử, tôi đều dâng hiến trọn vẹn sức lực và trí tuệ của mình. Đó vừa là trách nhiệm, vừa là cách tôi trả ơn cuộc đời đã cho tôi sức khỏe và cơ hội để phấn đấu phát triển”.

Tuy đã hưu trí 15 năm, lẽ ra tôi chỉ dưỡng già vui cùng con cháu. Nhưng không, Đất nước cần, xã hội cần nên tôi sẵn sàng tham nhiều lĩnh vực cùng một lúc, xin kể ra ba mảng đã làm liên tục nhiều năm là:

• Về Khoa học Văn hóa, Giáo dục và Tôn giáo từ hơn 20 năm (2004-2025) qua tại Đại học Khoa học Xạ hội và Nhân văn TP. HCM, Viện Nghiên cứu Tôn giáo (Viện Hàn lâm Việt Nam), Viện Khoa học Xã hội vùng Nam Bộ, các Trung tâm Nghiên cứu Tôn giáo và Nhân học;

• Về Thông tin Truyền thông là Biên tập viên Tạp chí Dạy và Học Ngày Nay và PV, CTV hơn 30 báo đài và Bản tin từ ngót 30 năm: Báo SGGP, Báo Công an TP. HCM, Báo vệ Pháp luật, các Tạp chí Xưa và Nay, Nghiên cứu Tôn giáo (Viện Hàn lâm Khoa học VN), Y học Thực hành, Hàng hóa - Thương hiệu, Nhân đạo, Tình Thương, Văn hóa Phật giáo, Cao Đài…, Bản tin MTTQVN TP. HCM, Quận 1, Gia Định, Gò Vấp, các Báo tỉnh Đồng Khởi, Long An… và các Bản tin online: taichinhthitruongvietnam.com, phunucuocsong.net, thuonghieudoanhnhanviet.com, saoshowbiz.com, ;

PV: Bên cạnh công tác chuyên môn, ông còn được biết đến là người luôn “cháy hết mình” với các hoạt động thiện nguyện và công tác xã hội. Đặc biệt, Phòng khám Nhân đạo Nam Thành Thánh Thất do ông sáng lập đã duy trì suốt 28 năm qua để khám chữa bệnh miễn phí cho người nghèo. Ông có thể chia sẻ điều gì đã thôi thúc mình dành nhiều tâm huyết cho công tác từ thiện, xã hội đến vậy?

Hiện nay, tôi luôn tích cực tham gia các hoạt động cứu trợ nhân đạo khác. Khi thì vận động quyên góp hỗ trợ đồng bào miền Trung bị thiên tai lũ lụt, lúc lại chung tay chăm lo các gia đình chính sách, thương binh, liệt sĩ. Ngay giai đoạn cao điểm đại dịch COVID-19 (2020–2022), tôi và các cộng sự đã trao tặng hàng ngàn phần quà và nhu yếu phẩm cho bà con gặp khó khăn, với tổng trị giá gần 3 tỷ đồng.

PV: Không chỉ nhiệt huyết với công tác từ thiện, ông còn đặc biệt quan tâm đến sự nghiệp khuyến học và phát triển thế hệ trẻ. Chúng tôi được biết ông đã nhận hơn 130 người con có hoàn cảnh khó khăn, hỗ trợ học bổng cho hàng trăm học sinh sinh viên hiếu học, thậm chí vận động được nhiều suất du học nước ngoài cho tài năng trẻ. Vì sao ông lại dành nhiều tâm sức cho công tác giáo dục đến vậy?

Tôi luôn tâm niệm “Hiền tài là nguyên khí Quốc gia”, thế hệ trẻ có tri thức chính là tương lai của đất nước. Bản thân tôi từ nhỏ đã được ba mẹ đầu tư học hành, nên tôi thấu hiểu giá trị của giáo dục. Khi điều kiện cho phép, tôi sẵn lòng cưu mang những cháu có hoàn cảnh không may mắn nhưng ham học. Từ 32 năm qua (1993-2025), tôi đã nhận làm cha nuôi hơn 130 người con từ khắp mọi miền. Các cháu được tôi phối hợp với gia đình tạo điều kiện ăn học đến nơi đến chốn – đã 2 cháu tốt nghiệp Tiến sĩ từ năm 2020. Hiện trong số các con nuôi của tôi đã có 2 cháu tiếp tục đang là Nghiên cứu sinh chuẩn bị bảo vệ học vị Tiến sĩ, nhiều cháu khác tốt nghiệp Cao học, Đại học, Cao đẳng và trở thành người có ích cho xã hội. Hiện nay, có 25 sinh viên đang được tôi bồi dưỡng, dạy dỗ ngay tại Thánh thất – Ngôi nhà chung của đại gia đình chúng tôi gọi là Mái ấm Suối Nguồn Yêu Thương. Ngoài việc trực tiếp đỡ đầu, tôi còn tích cực vận động học bổng cho học sinh sinh viên. Trên cương vị Trưởng ban Cố vấn Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam (Văn phòng phía Nam) và Cơ quan đã phối hợp với Trường Ngoại ngữ Việt Nhật để giúp học sinh – sinh viên Việt Nam hằng năm, tôi đã hỗ trợ được 5 suất học bổng du học Nhật Bản cho sinh viên giỏi và có sức khỏe tốt, với tổng trị giá gần 5 tỷ đồng (theo Giám đốc Dương Văn Đóa – Thủ trưởng VPPN). Tôi cũng thường xuyên tham gia các buổi nói chuyện chuyên đề, tọa đàm với thanh niên, sinh viên một số trường Đại học, thậm chí tôi được các Thầy Cô của các trường giới thiệu các em Nghiên cứu sinh, Thạc sĩ, Đại học đến tận Nam Thành Thánh thất để các em được chia sẻ những bài học quý về Văn hóa, Lịch sử, Đạo đức và trách nhiệm công dân. Tôi hy vọng những nỗ lực nhỏ bé của mình sẽ giúp thế hệ trẻ mở mang tri thức, hun đúc tinh thần yêu nước, từ đó tự tin vươn lên xây dựng quê hương, sánh vai cùng các cường quốc năm châu.

PV: Hơn 50 năm bền bỉ cống hiến, ông Nguyễn Hữu Nhơn đã được trao tặng rất nhiều danh hiệu cao quý: từ Kỷ niệm chương của Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam, Trung ương Hội Giáo dục Chăm sóc SKCĐ Việt Nam, Trung ương Hội Chữ thập đỏ, Liên hiệp các Hội UNESCO… đến hàng trăm Bằng khen, Giấy khen các cấp. Ông từng được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen (năm 1997), được UBND TP.HCM vinh danh “Người tốt - Việc tốt” và tặng Bằng khen nhiều lần (các năm 1977, 1996, 2014, 2017...), cùng rất nhiều huy hiệu, kỷ niệm chương vì sự nghiệp giáo dục, y tế, nhân đạo... Với ông, những phần thưởng này có ý nghĩa như thế nào?

Tôi thật sự xúc động và trân trọng mỗi danh hiệu, bằng khen được trao. Đó là sự ghi nhận của Đảng, Nhà nước và cộng đồng đối với những đóng góp nhỏ bé của tôi. Nhưng tôi luôn nghĩ, những phần thưởng ấy không chỉ thuộc về cá nhân tôi. Chúng phản ánh niềm tin yêu của mọi người dành cho tôi, và cũng là động lực để tôi tiếp tục cố gắng hơn nữa. Nhìn những tấm bằng khen treo trên tường, tôi tự nhủ mình phải sống sao cho xứng đáng với sự tin yêu ấy. Với tôi, phần thưởng quý giá nhất chính là được thấy nụ cười hạnh phúc của những mảnh đời bất hạnh khi được giúp đỡ, là sự tin cậy và yêu thương mà mọi người dành cho tôi. Đó mới là “tài sản vô giá” theo tôi suốt cuộc đời.

PV: Ở tuổi 75 – cái tuổi mà nhiều người đã chọn cho mình sự nghỉ ngơi – ông Nguyễn Hữu Nhơn vẫn miệt mài làm việc mỗi ngày, tham gia năng nổ các hoạt động thiện nguyện, xã hội và giáo dục. Điều gì đã thôi thúc ông không ngừng cống hiến như vậy? Ông có lời nhắn nhủ nào tới thế hệ trẻ hôm nay, đặc biệt là các bạn học sinh, sinh viên, về lẽ sống và trách nhiệm với cộng đồng không ạ?

Thú thật, sức khỏe và thời gian còn lại của đời người là hữu hạn, nên tôi tranh thủ cống hiến được ngày nào hay ngày nấy. Ở tuổi này, tôi vẫn đang đảm nhiệm một số trọng trách: làm Trưởng ban Cố vấn Văn phòng phía Nam của Hội Khuyến học, tham gia Hội đồng Cố vấn Hội Giáo dục Chăm sóc Sức khỏe Cộng đồng, làm Cố vấn Đoàn thầy thuốc tình nguyện Hội Chữ thập đỏ TP. HCM... Mỗi sáng thức dậy, tôi thấy mình còn minh mẫn, khỏe khoắn là còn muốn đi, muốn gặp gỡ, muốn lắng nghe để thấu hiểu và giúp đỡ thêm nhiều người. Điều tâm đắc nhất đối với tôi sau ngần ấy năm là tôi đã giữ trọn lời hứa với chính mình: sống một cuộc đời ý nghĩa, phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân sinh và không bao giờ quên cội nguồn. Có như vậy mới gặt hái được thành quả tốt đẹp, tiếp nối được phúc đức của cha ông. Với các bạn trẻ ngày nay, tôi muốn nhắn nhủ rằng: hãy sống có lý tưởng và biết nghĩ cho cộng đồng. Các con hãy dành tuổi trẻ để học tập, rèn luyện thật tốt, đừng ngại dấn thân vào việc chung. Mỗi người chúng ta không thể sống cho riêng mình, mà phải biết sống vì mọi người, vì dân tộc. Dù ở lĩnh vực nào, các con cũng nên đặt lợi ích tập thể lên trên, có như vậy xã hội mới phát triển bền vững. Và hãy nhớ, chiến thắng bản thân và phục vụ cộng đồng mới là chiến thắng vẻ vang nhất. Nếu mỗi người trẻ đều nuôi hoài bão đẹp, biết phụng sự xã hội từ những điều nhỏ nhất, tôi tin đất nước ta sẽ ngày càng giàu mạnh, giàu lòng nhân ái và tràn đầy những câu chuyện tử tế.

PV: Xin cảm ơn ông Nguyễn Hữu Nhơn về cuộc trò chuyện ý nghĩa này! Chúc ông thật nhiều sức khỏe để tiếp tục tỏa sáng và truyền cảm hứng cho các thế hệ nối tiếp.