Hồi sinh loài chim khổng lồ không biết bay?

Công ty khởi nghiệp về kỹ thuật di truyền Colossal Biosciences, có trụ sở tại Texas, đã chính thức bổ sung loài moa khổng lồ ở Đảo Nam (Dinornis robustus) vào danh sách các loài vật mà họ muốn "phục hồi tuyệt chủng". Kế hoạch này sẽ được thực hiện bằng cách biến đổi gen của các loài họ hàng còn sống gần nhất.

Đây không phải là dự án gây tranh cãi đầu tiên của Colossal. Công ty này từng gây chú ý khi tuyên bố hồi sinh loài chó săn mồi đã biến mất 10.000 năm trước bằng cách sử dụng công nghệ DNA cổ đại, nhân bản và chỉnh sửa gen của sói xám. Hiện tại, những nỗ lực tương tự nhằm hồi sinh voi ma mút lông xoăn, chim dodo và hổ Tasmania (thylacine) cũng đang được tiến hành.

Phục hồi loài chim cổ đại

Phục hồi một con chim moa khổng lồ

Để thực hiện dự án moa, Colossal Biosciences đã công bố hợp tác với Trung tâm nghiên cứu Tahu của New Zealand. Đây là một tổ chức thuộc Đại học Canterbury, được thành lập để hỗ trợ Tahu, bộ tộc Māori chính ở khu vực phía nam New Zealand.

Theo tuyên bố, dự án sẽ bắt đầu bằng việc phục hồi và phân tích DNA cổ đại từ chín loài moa khác nhau. Mục tiêu là để giải mã cấu trúc di truyền độc đáo của loài moa khổng lồ và hiểu rõ sự khác biệt của chúng so với các loài họ hàng còn sống hoặc đã tuyệt chủng.

Colossal, công ty đã huy động được ít nhất 435 triệu đô la kể từ khi thành lập vào năm 2021 bởi doanh nhân Lamm và nhà di truyền học George Church của Đại học Harvard, cho biết đã cam kết một khoản đầu tư lớn vào New Zealand. Đáng chú ý, đạo diễn phim "Chúa tể những chiếc nhẫn" Peter Jackson, người sở hữu một trong những bộ sưu tập xương moa tư nhân lớn nhất, cũng là một nhà đầu tư tham gia vào dự án.

Tranh cãi và ưu tiên bảo tồn

Nguyên nhân tuyệt chủng của loài chim moa đã được xác định khá rõ. Scott MacDougall-Shackleton, đồng sáng lập Cơ sở Nghiên cứu Chim Tiên tiến tại Đại học Western (Canada), cho biết có rất nhiều mẫu vật như xương, mảnh vỏ trứng và lông vũ để nghiên cứu. Ông giải thích: "Lời giải thích chính cho sự tuyệt chủng của chúng là nạn săn bắt quá mức và môi trường sống thay đổi sau khi người Polynesia đến đảo. Đây là một mô hình chung của các loài chim không biết bay trên những hòn đảo có rất ít khả năng phòng vệ trước sự săn bắt hoặc săn mồi (như chim dodo)”.

Tuy nhiên, không phải tất cả các nhà khoa học đều ủng hộ dự án này. MacDougall-Shackleton bày tỏ quan điểm hoài nghi: "Ý tưởng hồi sinh một loài như thế này 'thú vị về mặt trí tuệ, nhưng thực sự không nên được ưu tiên'. Nếu chúng ta quan tâm đến việc bảo tồn chim đảo, thì có hàng trăm loài đang bị đe dọa và cực kỳ nguy cấp ở New Zealand, Hawaii và các đảo Thái Bình Dương khác cần nguồn lực bảo tồn cấp bách hơn".

Nhiều nhà khoa học khác cũng lập luận rằng việc hồi sinh hoàn toàn một loài đã tuyệt chủng là điều không thể. Bất kỳ nỗ lực nào cũng chỉ có thể tạo ra một loài lai biến đổi gen, chứ không phải một bản sao y hệt sinh vật gốc.

Để đáp lại những lo ngại này, Colossal cho biết họ sẽ thực hiện các dự án phục hồi sinh thái ở New Zealand, tập trung vào việc khôi phục môi trường sống tiềm năng cho chim moa và hỗ trợ các loài bản địa hiện có.

Ông Lamm, CEO của Colossal, trong một chia sẻ với CNN tháng trước, đã khẳng định rằng công nghệ mà công ty phát triển không chỉ nhắm đến các loài đã biến mất. Ông cho biết công nghệ sinh học này sẽ được sử dụng để cứu hộ các loài động vật đang bên bờ vực tuyệt chủng cũng như những loài đã tuyệt chủng.