Dự án đường sắt tốc độ cao hơn 1.756 nghìn tỷ đồng của Việt Nam sắp xuất hiện 'kỳ lân hạ tầng'?

CTCP Đầu tư và Phát triển Đường sắt cao tốc VinSpeed, đơn vị thuộc hệ sinh thái Vingroup, đã chính thức đăng ký đầu tư vào dự án trọng điểm này. Sức hút của dự án đã khiến VinSpeed nhanh chóng quy tụ được những nguồn lực quan trọng. Tính đến gần cuối tháng 6/2025, ông Phạm Nhật Vượng đã góp hơn 135,6 triệu cổ phiếu VIC vào công ty. Bên cạnh ông Vượng, các cổ đông lớn khác của VinSpeed bao gồm Vietnam Investment Group (chiếm 35% cổ phần), hai người con trai của ông Vượng và chính Tập đoàn Vingroup (với 0,5% cổ phần).

Sự tham gia của khu vực tư nhân vào các dự án trọng điểm quốc gia như đường sắt cao tốc Bắc - Nam là một cơ chế mới quan trọng, được nhấn mạnh trong Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị. TS Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia từ Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, khẳng định: "Thúc đẩy, thu hút doanh nghiệp tư nhân thực hiện các dự án trọng điểm quốc gia là một trong những cơ chế mới được nêu trong Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị. Việc mở cơ chế mới cho doanh nghiệp tư nhân tham gia các dự án trọng điểm sẽ mang lại nhiều lợi ích cho quốc gia".

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đang được đẩy nhanh tiến độ với mục tiêu khởi công vào cuối năm 2026 (Ảnh minh hoạ)

Cùng với việc khuyến khích thu hút nguồn lực từ khu vực kinh tế tư nhân, dự thảo Nghị quyết cũng đề ra nhiệm vụ Nhà nước hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp vừa và lớn, cũng như các tập đoàn kinh tế tư nhân có tầm vóc khu vực và toàn cầu. Điều này bao gồm việc bố trí ngân sách để hỗ trợ theo hai chương trình: phát triển 1.000 doanh nghiệp tiêu biểu trong các lĩnh vực khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, công nghiệp xanh, công nghiệp công nghệ cao và công nghiệp hỗ trợ; và hỗ trợ doanh nghiệp vươn ra thị trường quốc tế thông qua các hỗ trợ về thị trường, vốn, công nghệ, thương hiệu, phân phối, logistics, bảo hiểm, tư vấn pháp lý, giải quyết tranh chấp và kết nối với các tập đoàn đa quốc gia.

Theo định hướng này, VinSpeed được kỳ vọng sẽ phát triển mạnh mẽ, thậm chí được tạo cơ chế để trở thành một trong những doanh nghiệp tư nhân đầu ngành về công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam không chỉ thu hút sự chú ý của VinSpeed mà còn mở ra cơ hội cho nhiều "ông lớn" trong và ngoài nước. Nhiều doanh nghiệp đã bày tỏ mong muốn tham gia dưới hình thức liên danh nhà đầu tư hoặc nhà đầu tư cho các gói thầu cụ thể. Trong nước, Tập đoàn THACO là cái tên nổi bật. Ngoài ra, các tập đoàn lớn như Hòa Phát, Đèo Cả, Vinaconex cùng hàng trăm doanh nghiệp phụ trợ cũng được cho là có khả năng tham gia. Điều này hoàn toàn phù hợp với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính về việc các doanh nghiệp cần chủ động đề xuất các dự án mà mình có khả năng thực hiện.

(Ảnh minh hoạ)

Đối với dự án này, VinSpeed đã trình phương án đầu tư, cam kết chịu trách nhiệm thu xếp 20% tổng vốn đầu tư dự án, tương đương khoảng 12,27 tỷ USD (312.330 tỷ đồng). Phần vốn còn lại (80%, không bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ di dời, tái định cư để giải phóng mặt bằng) được VinSpeed đề xuất vay vốn từ Nhà nước với lãi suất ưu đãi trong vòng 35 năm kể từ ngày giải ngân.

Nếu phương án này được thông qua, VinSpeed dự kiến sẽ khởi công dự án trước tháng 12 năm nay, với mục tiêu đẩy nhanh tiến độ xây dựng và đưa toàn tuyến vào khai thác vận hành trước tháng 12/2030.