Loài hoa "tiền vua", "thượng phẩm" trong y học

Hoa cúc chi, hay còn được gọi là cúc dược liệu, có nguồn gốc từ Trung Quốc và được trồng rộng rãi ở các quốc gia châu Á. Tại Việt Nam, giống cây này được trồng nhiều ở Sơn La, Hưng Yên, Bắc Ninh. Khác với các loại cúc khác, cúc chi nhỏ xinh chỉ bằng đầu ngón tay, nở rộ vào mùa đông với hương thơm dịu dàng, thanh thoát.

Hoa cúc chi

Xưa kia, đây là loài hoa được dùng để dâng tiến vua chúa nhờ những đặc tính quý giá. Y học cổ truyền xếp hoa cúc chi vào nhóm “thượng phẩm” loại dược liệu tốt bậc nhất, có công dụng giúp an thần, thanh nhiệt, sáng mắt, và tăng cường sức đề kháng mà không gây hại cho cơ thể khi dùng lâu dài.

Ngày nay, giá trị đó vẫn được kế thừa. Hoa cúc chi đã trở thành nguyên liệu không thể thiếu trong các bài trà dưỡng sinh, thuốc Đông y và gần đây còn được giới làm đẹp săn lùng để điều chế mỹ phẩm thảo mộc.

Bí quyết trồng hoa cho năng suất cao

Theo kinh nghiệm của các hộ nông dân, cúc chi là loại cây dễ chăm sóc. Cây thường được trồng ngoài trời, dưới ánh sáng mặt trời, trên đất tơi xốp, thoát nước tốt và giàu dinh dưỡng hữu cơ. Người trồng chỉ cần tưới nước đều đặn, tránh tưới quá nhiều gây thối rễ và ưu tiên dùng phân chuồng hoai mục thay vì phân hóa học để đảm bảo chất lượng dược liệu.

Nhận thấy hiệu quả kinh tế và thị trường tiêu thụ thuận lợi, nhiều hộ dân đã nhân rộng mô hình canh tác và thu về kết quả khả quan. Với hơn 7 sào cúc chi, gia đình ông Đỗ Văn Huấn (ngụ Hưng Yên) năm nào cũng bỏ túi hơn 100 triệu đồng. Bí quyết của ông là chọn chân ruộng đất cát pha hoặc thịt nhẹ, tưới tiêu chủ động và thường xuyên xới đất mặt luống để cây phát sinh nhiều mầm nhánh, cho nhiều hoa.

Chia sẻ về quá trình canh tác, ông Huấn cho biết: “Trồng cúc dược liệu chủ yếu tốn công chăm sóc và thu hoạch, còn đầu tư giống vốn và phân bón không đáng kể. Để sản xuất cúc hoa đạt hiệu quả cao, các gia đình thường phải thuê mượn thêm một số công lao động thời vụ, tùy theo diện tích trồng”.

Giá trị kinh tế lớn

Thời điểm thu hoạch lý tưởng nhất là khi hoa vừa chớm nở, trời nắng nhẹ để giữ được trọn vẹn mùi thơm và dược tính. Việc thu hái được thực hiện hoàn toàn thủ công, đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ. Người hái phải chọn từng bông một, không để lại cuống và cẩn thận không làm gãy cành vì còn nhiều nụ chưa nở. Mỗi ngày, một người có thể thu hoạch được từ 10-15 kg hoa tươi. Ước tính, một vụ trên diện tích 2ha có thể thu về 10 tấn hoa cúc tươi, cho ra thành phẩm là 1 tấn trà hoa cúc sấy khô.

Sau khi thu hoạch, hoa sẽ được phơi hoặc sấy khô. Các hộ dân có điều kiện sẽ dùng máy sấy để biến hoa tươi thành đặc sản giá trị cao. Hiện tại, hoa cúc chi sấy khô có mức giá dao động từ 300.000 - 600.000 đồng/kg, trở thành mặt hàng được người tiêu dùng tìm mua nhờ công dụng hỗ trợ cải thiện giấc ngủ và vóc dáng.

Từ một loài hoa "tiến vua" thanh tao, cúc chi giờ đây đã giúp nhiều gia đình không chỉ ổn định kinh tế mà còn vươn lên làm giàu, khẳng định giá trị bền vững của nông sản Việt.