Phát hiện loài thực vật mới ở độ cao 250m tại Việt Nam, được ví là 'sâm mây', bổ ngang nhân sâm

Theo kết quả nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí khoa học quốc tế Phytotaxa vào tháng 3/2025, loài cây này được phát hiện bởi các nhà khoa học thuộc Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga trong một chuyến khảo sát sinh thái và đa dạng sinh học vào tháng 1/2021. Huệ đá nhiều hoa được tìm thấy ở độ cao 250m so với mực nước biển tại Rừng phòng hộ Sông Hinh, một khu vực nằm trong dãy Đèo Cả – Hòn Vọng Phu, được xem là vùng giao thoa sinh học quan trọng của Việt Nam.

Các nhà khoa học Việt Nam đã phát hiện ra loại cây có hoa tuyệt đẹp sinh sống ở độ cao 250m so với mực nước biển

Huệ đá nhiều hoa thuộc chi Huệ đá, họ Măng tây (Asparagaceae). Đây là cây thân thảo thường xanh, sống lâu năm. Đặc điểm nổi bật của loài là cụm hoa dạng chùm dài tới 42 cm, vượt cao hơn lá và mang khoảng 100 hoa. Hoa lưỡng tính có màu tím nâu pha xanh lục, đường kính chỉ khoảng 2,6 mm. Khi chín, quả có màu xanh coban, chứa từ 1 đến 5 hạt.

Điểm khác biệt chính giúp phân loại Huệ đá nhiều hoa với các loài cùng chi là phiến lá hẹp (rộng 19 mm) và kích thước hoa nhỏ. Tên khoa học multiflora (nhiều hoa) được đặt theo đặc điểm cụm hoa lớn và sai hoa của loài.

Việc phát hiện loài mới này mang ý nghĩa đặc biệt cả về khoa học và bảo tồn. Nó không chỉ bổ sung vào danh mục chi Huệ đá toàn cầu mà còn khẳng định giá trị độc đáo của hệ sinh thái Rừng phòng hộ Sông Hinh. Tuy nhiên, các nhà khoa học hiện mới chỉ ghi nhận hơn 10 cá thể trong một khu vực bán kính khoảng 1 km². Điều này cho thấy loài có nguy cơ bị đe dọa cao nếu môi trường sống bị tác động, đòi hỏi các biện pháp bảo tồn khẩn cấp.

Phát hiện này không chỉ là cơ sở khoa học mà còn mở ra tiềm năng nghiên cứu dược liệu, bởi nhiều loài cùng chi Huệ đá được sử dụng trong y học cổ truyền. Tại Việt Nam, các loài thuộc chi Huệ đá phân bố tự nhiên từ Bắc vào Nam và được đồng bào sử dụng như cây thuốc bản địa.

Ở một số vùng, chúng còn được gọi là “sâm mây” hay “sâm cau”, bởi theo y học cổ truyền, cây có tác dụng bồi bổ cơ thể, được ví như nhân sâm. Thời gian gần đây, nhu cầu tìm kiếm Huệ đá làm dược liệu có xu hướng gia tăng.

Bên cạnh giá trị y học, với cụm hoa đẹp, loài cây này còn được ưa chuộng trồng làm cảnh để tô điểm không gian sống.